Τα αρώματα μπαχαρικών που αναδύει σε βάζουν στο γιορτινό πνεύμα και η ευχάριστη γεύση του διαφέρει ανάλογα με τη χώρα που το προσφέρουν. Ο λόγος για το ζεστό κρασί που σε όποια εκδοχή και αν το απολαύσεις θα σε συνεπάρει…
Είναι ένα από τα συνηθέστερα ποτά που σε αρκετές χώρες του βορρά- και όχι μόνο- συνδέονται παραδοσιακά με το χειμώνα και τα Χριστούγεννα ενώ πέραν του ότι έχει υπέροχη γεύση είναι εύκολο και στην ετοιμασία του. Ιδανικό για να ζεσταθείς τα κρύα χειμωνιάτικα βράδια απολαμβάνοντάς το παρέα με καλούς φίλους.
Οι Ρωμαίοι, ο Ιπποκράτης και… το Πνεύμα των Χριστουγέννων
Η ιστορική αναδρομή του κρασιού με βότανα και μπαχαρικά οδηγεί σε καταγραφές του 2ου αιώνα όταν οι ρωμαϊκές λεγεώνες στην κατακτητική τους πορεία έφτασαν μέχρι το Ρήνο, το Δούναβη και τα σκωτσέζικα σύνορα κουβαλώντας και διαδίδοντας και την «οινική» τους κουλτούρα. Κατά το μεσαίωνα και τις αρχές της νεότερης εποχής, οι παραγωγοί άρχισαν να προσθέτουν συστηματικά στο κρασί και τα λικέρ διάφορα μπαχαρικά προκειμένου να βελτιώσουν τη γεύση αλλά κυρίως το χρόνο διατήρησής τους. Ωστόσο αυτός δεν ήταν ο μοναδικός λόγος που διαδόθηκε τόσο η προσθήκη μπαχαρικών στο κρασί και άλλα οινοπνευματώδη αφού κατά το 17ο αιώνα ο συγκεκριμένος συνδυασμός είχε επί της ουσίας θεραπευτικό και αποτοξινωτικό χαρακτήρα. Άξιο αναφοράς είναι επίσης ότι τα εν λόγω ποτά ήταν και οι προάγγελοι των σημερινών χωνευτικών.
Η ιστορική αναδρομή του κρασιού με βότανα και μπαχαρικά οδηγεί σε καταγραφές του 2ου αιώνα όταν οι ρωμαϊκές λεγεώνες στην κατακτητική τους πορεία έφτασαν μέχρι το Ρήνο, το Δούναβη και τα σκωτσέζικα σύνορα κουβαλώντας και διαδίδοντας και την «οινική» τους κουλτούρα. Κατά το μεσαίωνα και τις αρχές της νεότερης εποχής, οι παραγωγοί άρχισαν να προσθέτουν συστηματικά στο κρασί και τα λικέρ διάφορα μπαχαρικά προκειμένου να βελτιώσουν τη γεύση αλλά κυρίως το χρόνο διατήρησής τους. Ωστόσο αυτός δεν ήταν ο μοναδικός λόγος που διαδόθηκε τόσο η προσθήκη μπαχαρικών στο κρασί και άλλα οινοπνευματώδη αφού κατά το 17ο αιώνα ο συγκεκριμένος συνδυασμός είχε επί της ουσίας θεραπευτικό και αποτοξινωτικό χαρακτήρα. Άξιο αναφοράς είναι επίσης ότι τα εν λόγω ποτά ήταν και οι προάγγελοι των σημερινών χωνευτικών.
Περισσότερο διαδεδομένο ήταν ένα ελαφρώς συμπυκνωμένο παρασκεύασμα από λευκό ή κόκκινο κρασί με μπαχαρικά και ζάχαρη ή μέλι, γνωστό και ως κρασί του Ιπποκράτη (hippocras, ypocras, Vinum Hippocraticum). Το αλκοολούχο μίγμα πήρε το όνομά του όχι από τον ίδιο τον Ιπποκράτη αλλά από ένα κωνικό πάνινο φίλτρο, το λεγόμενο “Μανίκι του Ιπποκράτη,” (manicum hippocraticum) που χρησιμοποιούσαν για να φιλτράρουν το κρασί. Όσο για τις συνταγές και τα μίγματα μπαχαρικών που ενίοτε χρησιμοποιούνταν, διέφεραν ανά χώρα ενώ το κόστος των μπαχαρικών ήταν αρκετά υψηλό εκείνη την εποχή γι’ αυτό και hippocras έπινε μόνο η αριστοκρατία. Ανά την Ευρώπη μάλιστα η παρουσία του στο τραπέζι ήταν βασική προϋπόθεση σε ένα είδος γαστρονομικού τελετουργικού προκειμένου να ολοκληρωθεί ένα επίσημο γεύμα. Αργότερα, όταν η πρόσβαση στα μπαχαρικά έγινε πιο άμεση, άρχισε και η παρουσία του σε θρησκευτικές γιορτές όπως τα Χριστούγεννα και επίσημες τελετές όπως οι γάμοι.
Το κρασί με τα πολλά ονόματα
Οι εκδοχές- και τα ονόματα- του αρωματικού κρασιού διαφοροποιούνται ανά χώρα με τα μπαχαρικά και το είδος του κρασιού που χρησιμοποιούνται να ποικίλουν. Στη Γερμανία, την Αυστρία και την Αλσατία το συναντάμε ως Glühwein, αποτελούμενο συνήθως από κόκκινο κρασί, ξυλαράκια κανέλας, γαρίφαλο, αστεροειδή γλυκάνισο, κίτρο, ζάχαρη και λοβούς βανίλιας. Ενίοτε προσθέτουν ρούμι ή λικέρ ενώ σε κάποιες περιοχές της Γερμανίας χρησιμοποιούν κρασί από φρούτα όπως μύρτιλλα ή κεράσι. Υπάρχουν βέβαια και ενδιαφέρουσες εκδοχές με λευκό κρασί που δεν είναι όμως τόσο δημοφιλείς, ενώ σε σκανδιναβικές χώρες συχνά αντικαθιστούν το κρασί με χυμούς φρούτων.
Οι εκδοχές- και τα ονόματα- του αρωματικού κρασιού διαφοροποιούνται ανά χώρα με τα μπαχαρικά και το είδος του κρασιού που χρησιμοποιούνται να ποικίλουν. Στη Γερμανία, την Αυστρία και την Αλσατία το συναντάμε ως Glühwein, αποτελούμενο συνήθως από κόκκινο κρασί, ξυλαράκια κανέλας, γαρίφαλο, αστεροειδή γλυκάνισο, κίτρο, ζάχαρη και λοβούς βανίλιας. Ενίοτε προσθέτουν ρούμι ή λικέρ ενώ σε κάποιες περιοχές της Γερμανίας χρησιμοποιούν κρασί από φρούτα όπως μύρτιλλα ή κεράσι. Υπάρχουν βέβαια και ενδιαφέρουσες εκδοχές με λευκό κρασί που δεν είναι όμως τόσο δημοφιλείς, ενώ σε σκανδιναβικές χώρες συχνά αντικαθιστούν το κρασί με χυμούς φρούτων.
Στη Νορβηγία, τη Σουηδία, τη Δανία, τη Φιλανδία και την Ισλανδία μάς συστήνεται ως gløgg και glögg ή glögi- ανάλογα με τη χώρα που το σερβίρουν- η βάση όμως σε όλες τις εκδοχές είναι κοινή: κόκκινο κρασί, ζάχαρη και μπαχαρικά όπως κανέλα, καρδάμωμο, τζίντζερ, γαρίφαλα και νεράντζι ενώ προαιρετικά περιέχει βότκα, akvavit ή μπράντι. Το παραδοσιακό σερβίρισμα την ημέρα των Χριστουγέννων είναι σκέτη απόλαυση με σταφίδες, ζεματισμένα αμύγδαλα και μπισκότα με τζίντζερ. Στη Βρετανία ωστόσο είναι γνωστό ως “mulled wine” και προσφέρεται κλασικά σε μικρές πορσελάνινες κούπες με μια φέτα πορτοκαλιού και καρφάκια γαρίφαλου.
Στη Γαλλία είναι γνωστό ως vin chaud και αποτελείται από κόκκινο κρασί, μέλι και χυμό πορτοκαλιού που ενίοτε φλαμπάρουν, στην Ιταλία το συναντάμε ως vin brulé, στη Βουλγαρία ως greyano vino (ζεσταμένο κρασί) με μήλα και εσπεριδοειδή, στη Ρωσία ως Glintwein με συνταγή όμοια με τη γερμανική, στην Τουρκία ως Sıcak Şarap (ζεστό κρασί) με κόκκινο κρασί, ζάχαρη και φρούτα όπως λεμόνι και πορτοκάλι, στην Πορτογαλία ως vinho quente με Μαδέρας και πόρτο και η λίστα συνεχίζεται με μικρές παραλλαγές ανά τον κόσμο…
Χρήσιμες συμβουλές
*Προσαρμόστε τις αναλογίες των βασικών υλικών στα γούστα σας. Μην φοβηθείτε να αλλάξετε τις ποσότητες μελιού, μπαχαρικών και τζίντζερ. Στην περίπτωση που σας ξεφύγουν οι δοσολογίες στα μπαχαρικά μπορείτε να προσθέσετε λίγο χυμό φρούτων για να ισορροπήσετε τις γεύσεις.
*Προτιμήστε φρέσκο τζίντζερ και όχι σκόνη. Σε αυτή την περίπτωση, συνθλίβετε το τζίντζερ χρησιμοποιώντας την ειδική πρέσα για να απελευθερωθούν και οι χυμοί του.
*Προτιμήστε μέλι αντί για ζάχαρη, η γεύση θα γίνει ακόμα πιο πλούσια.
*Μπορείτε άνετα να αντικαταστήσετε το κόκκινο κρασί με άλλες επιλογές όπως μηλίτη ή ένα καλό λευκό κρασί ανάλογα με τα γούστα σας, βασική προϋπόθεση όμως σε κάθε περίπτωση είναι η πρώτες ύλες να είναι πολύ καλής ποιότητας.
*Επειδή η λεπτομέρεια κάνει τη διαφορά, φροντίστε να δώσετε και στο σερβίρισμα την αίγλη που του αρμόζει στολίζοντας τα ποτήρια με γαρνιτούρες όπως ξυλαράκια κανέλας, φλούδες εσπεριδοειδών, αστεροειδή γλυκάνισο κ.ά.
*Προσαρμόστε τις αναλογίες των βασικών υλικών στα γούστα σας. Μην φοβηθείτε να αλλάξετε τις ποσότητες μελιού, μπαχαρικών και τζίντζερ. Στην περίπτωση που σας ξεφύγουν οι δοσολογίες στα μπαχαρικά μπορείτε να προσθέσετε λίγο χυμό φρούτων για να ισορροπήσετε τις γεύσεις.
*Προτιμήστε φρέσκο τζίντζερ και όχι σκόνη. Σε αυτή την περίπτωση, συνθλίβετε το τζίντζερ χρησιμοποιώντας την ειδική πρέσα για να απελευθερωθούν και οι χυμοί του.
*Προτιμήστε μέλι αντί για ζάχαρη, η γεύση θα γίνει ακόμα πιο πλούσια.
*Μπορείτε άνετα να αντικαταστήσετε το κόκκινο κρασί με άλλες επιλογές όπως μηλίτη ή ένα καλό λευκό κρασί ανάλογα με τα γούστα σας, βασική προϋπόθεση όμως σε κάθε περίπτωση είναι η πρώτες ύλες να είναι πολύ καλής ποιότητας.
*Επειδή η λεπτομέρεια κάνει τη διαφορά, φροντίστε να δώσετε και στο σερβίρισμα την αίγλη που του αρμόζει στολίζοντας τα ποτήρια με γαρνιτούρες όπως ξυλαράκια κανέλας, φλούδες εσπεριδοειδών, αστεροειδή γλυκάνισο κ.ά.
