Πως γερνάει η καρδιά

του  Καθηγητή Δημήτρη Κρεμαστινού

Αλήθεια, γερνάει η καρδιά; Είναι το όργανο που πρώτο αρχίζει να δουλεύει μέσα στη μήτρα της μητέρας και το τελευταίο που σταματά, υπογράφοντας το τέλος της ζωής, ανεξάρτητα από την εκάστοτε αιτία θανάτου.

Δυστυχώς, γερνά και αυτή. Οπως τα μαλλιά που ασπρίζουν, το δέρμα που ρυτιδώνεται, τα δόντια που πέφτουν, έτσι και η καρδιά στην αρχή χάνει την ελαστικότητα της, το μυοκάρδιο σκληραίνει και διατείνεται εύκολα.

Με την πάροδο του χρόνου χάνει και τη συσπαστικότητά της χάνοντας τη δύναμη της συστολής, δηλαδή αδυνατεί να προωθεί το αίμα φυσιολογικά και να στέλνει την απαραίτητη ποσότητα οξυγόνου στα ζωτικά όργανα του σώματος. Με απλά λόγια, η καρδιά ανεπαρκεί. Για τον λόγο αυτό, άλλωστε, η καρδιακή ανεπάρκεια είναι 10 φορές συχνότερη σε ηλικίες άνω των 65 ετών συγκριτικά με τις νεότερες ηλικίες.

Παράλληλα και οι αρτηρίες χάνουν τη ελαστικότητά τους και γίνονται σκληρότερες, με αποτέλεσμα να αυξάνεται η αρτηριακή πίεση (υπέρταση). Η υπέρταση είναι πάθηση που εμφανίζεται συνήθως στη μέση ηλικία ως αποτέλεσμα της αναμενόμενης, λόγω ηλικίας, σκλήρυνσης των αρτηριών (αρτηριοσκλήρυνση).
 Ομως, άλλο η αρτηριοσκλήρυνση και άλλο η αθηροσκλήρωση.
 Η αθηροσκλήρωση χαρακτηρίζεται από την παρουσία πλακών που αποτελούνται κυρίως από χοληστερίνη που εμφανίζονται στα τοιχώματα των αρτηριών και προκαλούν στενώσεις (βουλώματα).
Το ηλεκτρικό σύστημα της καρδιάς με την πάροδο του χρόνου εκφυλίζεται και πολλές φορές είναι αναγκαία η εμφύτευση βηματοδότη όταν καταστρέφεται το σύστημα παραγωγής και αγωγής των ηλεκτρικών ερεθισμάτων με εκδηλώσεις όπως ο κολποκοιλιακός αποκλεισμός ή η νόσος του φλεβοκόμβου.

Τέλος, οι βαλβίδες της καρδιάς σιγά σιγά σκληραίνουν και πάνω τους πολλές φορές εναποτίθεται ασβέστιο, με αποτέλεσμα να εκδηλώνονται στενώσεις των βαλβίδων (δεν ανοίγουν σωστά) ή ανεπάρκειες (δεν κλείνουν σωστά).

Οι συχνότερες παθήσεις της γεροντικής ηλικίας είναι η καρδιακή ανεπάρκεια, η βαλβιδική στένωση της αορτής, η ανεπάρκεια της μιτροειδούς. Αντίθετα, το έμφραγμα του μυοκαρδίου είναι συνηθέστερο στη μέση ηλικία. Οταν όμως εκδηλώνεται στη γεροντική έχει 5πλάσια θνητότητα (ηλικίες 80-90 ετών).

Συμπερασματικά, η γηρασμένη καρδιά είναι μια ανεξάρτητη οντότητα διαφορετική από τις υπόλοιπες παθήσεις της καρδιάς που όμως, λόγω της προοδευτικής φθοράς, γίνονται πιο συχνές στη γεροντική ηλικία.