Πολλές και διαφορετικές προσεγγίσεις καταγράφονται για τον τρόπο με τον οποίο θα αξιοποιηθεί το φυσικό αέριο. Και αυτές οι διαφορετικές προσεγγίσεις δημιουργούν ένα κλίμα έντασης. Είναι σαφές πως «όλα τα λεφτά» είναι πλέον το φυσικό αέριο. Και μέσα από αυτό θεωρείται ότι μπορούν είτε να λυθούν προβλήματα είτε να περιπλεχθούν περισσότερο.
Η Λευκωσία εκφράζοντας τη θέση της, παραπέμπει στα όσα έχουν συζητηθεί στη διάρκεια των διαπραγματεύσεων και στις συγκλίσεις/συμφωνίες. Κατά την περίοδο κατά την οποία οι διαπραγματεύσεις διεξάγονταν μεταξύ Χριστόφια και Ταλάτ, το θέμα αναφέρθηκε στη συζήτηση των αρμοδιοτήτων της κεντρικής κυβέρνησης, αλλά δεν ήταν μέρος της διαπραγμάτευσης. Συμφωνήθηκε πως όλες οι θαλάσσιες ζώνες που προβλέπονται από την UNCLOS (ΑΟΖ, Υφαλοκρηπίδα, θέματα οριοθέτησης κλπ) θα είναι ομοσπονδιακή αρμοδιότητα. Υπήρχε αναφορά στη σχετική πρόνοια της Σύμβασης για τη θάλασσα του 1982. Συμφωνήθηκε, επίσης, ότι το μέρος των ομοσπονδιακών εσόδων που θα πηγαίνουν στις συνιστώσες πολιτείες θα κατανέμονται βάσει μιας φόρμουλας που συνδυάζει πληθυσμό και συμμετοχή στο ΑΕΠ. Τούτο θα ίσχυε για μεταβατική περίοδο δέκα χρόνων ή μέχρι το κατά κεφαλή ΑΕΠ των Τουρκοκυπρίων να φτάσει το 85% του ΑΕΠ των Ε/κ. Μετά το πέρας της μεταβατικής περιόδου η κατανομή θα γινόταν με βάση τη συμμετοχή στο ΑΕΠ. Την περίοδο κατά την οποία συζητείτο η φόρμουλα αυτή, η συμμετοχή των Τ/κ στο ΑΕΠ ήταν 8% και ο συνδυασμός με τον πληθυσμό ανέβαζε το ποσοστό στο 17%.
Η Άγκυρα, η οποία έχει επιστρατεύσει και το εργαλείο της επιβολής διά της στρατιωτικής ισχύος στέλνοντας πλοία στην περιοχή, επιμένει πως θα πρέπει να συσταθεί από τώρα μια κοινή εταιρεία για τους υδρογονάνθρακες. Σημειώνεται πως τόσο ο Νταβούτογλου όσο και ο Τσαβούσογλου αναφέρονται σε μια κοινή εταιρεία που θα διαχειρίζεται τον φυσικό πλούτο είτε λυθεί το Κυπριακό είτε όχι!
Υπενθυμίζεται συναφώς ότι στο έγγραφο- πρόταση που κατέθεσε ο κατοχικός ηγέτης στον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών (talking paper on the Hydrocarbon reserves around the island of Cyprus- 29 September 2012) ο Γ.Γ. καλείται να διορίσει διαμεσολαβητή, ο οποίος θα προεδρεύει της τεχνικής επιτροπής που θα ασχολείται με το θέμα των ερευνών. Στην επιτροπή οι δυο πλευρές θα ορίσουν τους εκπροσώπους τους, θα εξασφαλισθεί η συναίνεση τους για τις Διεθνείς Συνθήκες ( υπό αμφισβήτηση δηλαδή, οι συμφωνίες της Κυπριακής Δημοκρατίας για τον καθορισμό ΑΟΖ). Με βάση την πρόταση, θα καθορισθεί το μερίδιο των πλουτοπαραγωγικών πόρων που θα λάβει η κάθε πλευρά και τα κέρδη θα τοποθετηθούν σε ειδικό ταμείο της Τεχνικής Επιτροπής και θα χρησιμοποιηθούν κυρίως για τη χρηματοδότηση της εφαρμογής της λύσης. Σημειώνεται ότι δεν θα χρησιμοποιηθούν για στρατιωτικούς σκοπούς.
Μετατρέποντας το σε διακοινοτική διαφορά, ο Έρογλου υποστηρίζει πως οι Τ/κ έχουν ίσα δικαιώματα στο φυσικό αέριο, που έχει ανακαλυφθεί ανοικτά της Κύπρου. Ο Έρογλου στην πρότασή του προς τον Γ.Γ. αναδεικνύει βασικά τρεις άξονες:
* Η μεταφορά του φυσικού αερίου προς την Ευρώπη να γίνει με αγωγό που θα περάσει από την Τουρκία, καθώς η οικονομική κατάσταση στην Ελλάδα δεν επιτρέπει διαφορετικό σενάριο.
* Ο διορισμός από τον ΓΓ των Ηνωμένων Εθνών διαμεσολαβητή για το θέμα των υδρογονανθράκων που θα τεθεί επικεφαλής τεχνικής επιτροπής από εκπροσώπους των δύο πλευρών, η οποία θα αποφασίσει για το διαμοιρασμό των κοιτασμάτων.
* Η δημιουργία ειδικού ταμείου εσόδων από τους υδρογονάνθρακες, τη διαχείριση του οποίου θα έχει η τεχνική επιτροπή ώστε τα χρήματα να χρησιμοποιηθούν κυρίως για τη χρηματοδότηση της εφαρμογής των προνοιών μιας συνολικής συμφωνίας.
Την ίδια ώρα, η τουρκική πλευρά επιχειρεί να συνδέσει το θέμα του φυσικού αερίου με το νερό, το οποίο θα μεταφερθεί από την Τουρκία στα κατεχόμενα. Η σύνδεση συνίσταται στη θεωρία του, να δώσουν εκείνοι νερό και να πάρουν αέριο.
ΑΙΝΤΑ: Στο αρχείο του ΟΗΕ η φόρμουλα
ΤΑ Ηνωμένα Έθνη, διά του ειδικού συμβούλου του Γ.Γ. του ΟΗΕ στο Κυπριακό, Έσπεν Μπαρθ Άιντα, πρότεινε μια φόρμουλα, η οποία δεν έγινε αποδεκτή και ως εκ τούτου αποσύρθηκε. Η φόρμουλα προέβλεπε τα εξής:
Πρώτο, να δημιουργηθεί μια κοινή ομάδα (reflection group) από εκπροσώπους των δύο κοινοτήτων. Όπως είπε ο ίδιος μιλώντας στο Πανεπιστήμιο Κύπρου, ζήτησε από τις δύο πλευρές να επιλέξουν εξέχουσες προσωπικότητες οι οποίες θα αποτελούσαν μια «επιτροπή σοφών» στο πρότυπο της «Βασιλικής Επιτροπής» (Royal Commission) που υπάρχει σε χώρες όπως η Νορβηγία και το Ηνωμένο Βασίλειο. Είπε ότι η επιτροπή αυτή θα συζητούσε τους τρόπους διαχείρισης των θεμάτων των υδρογονανθράκων στο πλαίσιο ενός μελλοντικού επανενωμένου ομοσπονδιακού πολιτεύματος, ενώ ήταν σαφής η αναφορά τους ότι δεν θα επρόκειτο για δεσμευτικές προτάσεις σε περίπτωση μη λύσης. «Θα υπήρχε μηδενικό κόστος για όσους φοβούνται ότι θα απεμπολούσαν οτιδήποτε», είπε. Δεύτερο, αποχώρηση του «Μπαρμπαρός» από την περιοχή.
Τρίτο, επανάληψη των διαπραγματεύσεων για το Κυπριακό.
Τέταρτο, πραγματοποίηση νέων χιαστί συνομιλιών του Ελληνοκύπριου στην Άγκυρα και του Τουρκοκύπριου διαπραγματευτή στην Αθήνα.
Ο κ. Άιντα, ο οποίος πραγματοποίησε αυτή την εβδομάδα σειρά επαφών στη Λευκωσία, διαπίστωσε πως η φόρμουλα του δεν μπορεί να «περπατήσει» καθώς δεν γίνεται αποδεκτή από καμία από τις εμπλεκόμενες πλευρές. Είναι σαφές και από τα όσα ανέφερε ο ίδιος δημόσια, δεν προτίθεται να επανέλθει με νέα διαφοροποιημένη φόρμουλα. Το πώς θα κινηθεί αυτό θα διαφανεί στη συνέχεια.
