Οι παράνομοι μετανάστες διαμέσου της Μεσογείου έχουν πολλαπλασιαστεί. Σ' αυτό συνέβαλε καθοριστικά η ανθρωπιστική κρίση που επέφεραν ο εμφύλιος πόλεμος στη Συρία, το χάος στο Αφγανιστάν και οι συνεχιζόμενες εσωτερικές συγκρούσεις στη Λιβύη και στην Αίγυπτο. Μέσα σε μια εικοσαετία, στα σύνορα της Ευρώπης, πέθαναν 19.142 άνθρωποι.
Η Διεθνής Αμνηστία έχει συλλέξει δεκάδες στοιχεία που αποδεικνύουν ότι η Μεσόγειος, που είναι η κύρια δίοδος μεταναστών από την Αφρική και την ευρύτερη Μέση Ανατολή στην Ευρώπη, έχει μετατραπεί σε θάλασσα τραγωδίας
H Ελλάδα πελαγοδρομεί... Σε ένα ευρωπαϊκό περιβάλλον από το οποίο απουσιάζει η κοινή μεταναστευτική πολιτική και με ένα πολιτικό σύστημα το οποίο είναι ανίκανο να διαμορφώσει αποτελεσματικά μέτρα αντιμετώπισης της παράνομης μετανάστευσης, η Ελλάδα βρίσκεται στο μάτι του κυκλώνα, κατηγορούμενη για απάνθρωπη μεταχείριση των μεταναστών. Τα στοιχεία για τις συνθήκες κράτησης μεταναστών στην Πάτρα, στη Λέσβο και αλλού δημιουργούν αγανάκτηση. Οι μαρτυρίες κατοίκων ελληνικών νησιών που βρίσκουν ανθρώπινα μέλη ή και πτώματα στις παραλίες του Αιγαίου συγκλονίζουν.
Η τραγωδία στο Φαρμακονήσι επέτεινε την κριτική προς την Ελλάδα και ενίσχυσε την εντύπωση ότι η χώρα είναι ανήμπορη να αντιμετωπίσει τα συνεχιζόμενα κύματα μεταναστών. Η Διεθνής Αμνηστία ζητά από την Ελλάδα να προχωρήσει σε μια εις βάθος και ανεξάρτητη έρευνα για το γεγονός.
Εν τω μεταξύ, σύμφωνα με στοιχεία της οργάνωσης, από τον Αύγουστο του 2012 τουλάχιστον 136 πρόσφυγες, η πλειοψηφία των οποίων
ήταν Σύροι και Αφγανοί, έχασαν τη ζωή τους στο Αιγαίο όταν προσπάθησαν να φτάσουν στην Ελλάδα από την Τουρκία.
Η απουσία κοινής ευρωπαϊκής μεταναστευτικής πολιτικής πλήττει καίρια τις χώρες της Μεσογείου οι οποίες καλούνται να αντιμετωπίσουν την κρίση της παράνομης μετανάστευσης
Μετά τη Λαμπεντούζα δημιουργήθηκε η προσδοκία ότι τα κράτη-μέλη της Ενωσης θα έκαναν ουσιαστική πρόοδο έτσι ώστε να συμφωνήσουν σε μια συνολική, κοινή πολιτική αντιμετώπισης της παράνομης μετανάστευσης.
Η Επίτροπος Εσωτερικών Σχέσεων της Ενωσης, Σεσίλια Μάλστρομ, ζήτησε τη δημιουργία μιας δύναμης διάσωσης η οποία να μπορεί να καλύπτει ολόκληρη τη Μεσόγειο.
Την ευθύνη της δύναμης αυτής θα έχει η Frontex και σκοπός θα είναι η παρακολούθηση, εντοπισμός και αν χρειάζεται διάσωση μεταναστών που προσπαθούν να περάσουν από τη Βόρεια Αφρική στη νοτιοανατολική Ευρώπη. Ο «χώρος ευθύνης» θα ξεκινά από την Ισπανία και θα φτάνει μέχρι την Κύπρο.
Παρά τις καλές προθέσεις της Μάλστρομ οι σχεδιασμοί έμειναν στα λόγια. Τα τελευταία χρόνια οι Ευρωπαϊκές πολιτικές χαρακτηρίζονται από τάσεις «επανεθνικοποίησης».
Δηλαδή, επαναφοράς της ευθύνης για συγκεκριμένα θέματα από το ευρωπαϊκό στο εθνικό επίπεδο. Ενα τέτοιο θέμα είναι η παράνομη μετανάστευση. Οι κυβερνήσεις των 28 κρατών-μελών θέλουν να έχουν οι ίδιες τον κυρίαρχο λόγο στη μεταναστευτική πολιτική.
Αρνούνται πεισματικά να παραχωρήσουν κυριαρχία για το θέμα αυτό σε ευρωπαϊκούς θεσμούς. Ειδικά οι χώρες του «Βορρά» δεν δείχνουν διατεθειμένες να κάνουν κινήσεις με τις οποίες θα μπορούσαν να χάσουν τον πλήρη έλεγχο του τομέα αυτού.
Μόνη θετική εξέλιξη σε ευρωπαϊκό επίπεδο ήταν η πρόσφατη συμφωνία Ε.Ε.-Τουρκίας για την επανεισδοχή μεταναστών.
Οπως είναι φυσικό η απουσία κοινής ευρωπαϊκής μεταναστευτικής πολιτικής πλήττει καίρια τις χώρες της Μεσογείου οι οποίες καλούνται να αντιμετωπίσουν την κρίση της παράνομης μετανάστευσης ουσιαστικά από μόνες τους και χωρίς χειροπιαστή αλληλεγγύη από τους εταίρους. Ειδικά η Ελλάδα, η οποία αποτελεί «πύλη εισόδου» παράνομων μεταναστών και προσφύγων που ζητούν άσυλο, έχει στο «πιάτο» της ένα πολύ καυτό θέμα.
